Iedereen is creatief. Creativiteit is een vaardigheid die je kunt leren, en waar je beter in kunt worden door ervaring. Als je snapt hoe creativiteit werkt, kun je in een handomdraai de meest vernieuwende ideeën bedenken. En dat is hard nodig. Want juist in deze disruptieve tijden is steeds meer behoefte aan creatieve oplossingen en slimme concepten. Maar hoe kom je tot een goed idee? Hieronder 10 tips van René de Ruijter,  mede-oprichter van het innovatiebureau HatRabbits, die jou zullen helpen om de meest verrassende ideeën te bedenken!

 

1. Focus
Tijdens het bedenken van ideeën ligt afleiding altijd op de loer. In het heetst van de strijd schieten ideeën vaak alle kanten op. Voor je het weet ben je prachtige ideeën aan het verzinnen …die totaal niet aansluiten op de uitdaging die je probeert op te lossen. De kans dat je afdwaalt is groot. Schrijf dus vóór je begint de ‘focus’ van je denksessie duidelijk op. Formuleer deze focus als vraag, beginnend met ‘Hoe kunnen we…’ of ‘Hoe zorgen we dat…’ Zorg dat de vraag op een duidelijk zichtbare plek hangt wanneer je nadenkt over mogelijke oplossingen. Zo voorkom je (letterlijk) dat je het doel van je denksessie uit het oog verliest.

 

2. Maak vreemde combinaties
Creativiteit is simpelweg het combineren van bestaande elementen om iets nieuws te creëren. Je brengt zaken bij elkaar die nog niet eerder (op deze manier) bij elkaar zijn gebracht. Je kunt hierbij denken aan het combineren van materialen, technieken, producten, diensten, eigenschappen of ideeën. Combineer dingen die ogenschijnlijk niets met elkaar te maken hebben en de kans is groot dat je tot verrassende resultaten komt.

 

3. Bedenk zoveel mogelijk ideeën
Je eerste idee is zelden het beste. De ideeën die je meteen te binnen schieten, liggen vaak redelijk voor de hand. Het zijn logische, degelijke ideeën. Oersaai. Anderen kunnen deze oplossingen waarschijnlijk ook wel bedenken. Wanneer je jezelf echter dwingt om meer ideeën te bedenken, zul je merken dat de ideeën steeds minder voor de hand liggend worden. Hoe meer ideeën je bedenkt, hoe meer keuze je hebt en hoe groter de kans dat je op een briljante ingeving stuit. Geef jezelf dus een quota. Wees ambitieus. Hoeveel ideeën kun je bedenken in een uur? 50? 100? 200? 

 

4. Stel je oordeel uit
Soms bedenk je ideeën die onbetaalbaar, fysiek onmogelijk, of zelfs illegaal zijn. Schuif deze onrealistische ideeën niet te snel terzijde. Juist vreemde ideeën kunnen leiden tot verrassende inzichten. Het is dan ook belangrijk eerst zoveel mogelijk ideeën te bedenken, en pas daarna goed te kijken naar alle beperkingen en risico’s. Met andere woorden: zorg dat je het bedenken van ideeën en het evalueren van ideeën gescheiden houdt. Beiden zijn een belangrijk onderdeel van het creatieve proces, maar je moet ze niet door elkaar gebruiken. 

 

5. Breek de regels
Stel alles ter discussie. De Amerikaanse schrijver Timothy Ferriss heeft wel eens gezegd: “Buiten de wetenschap en de wet kunnen alle regels worden verbogen of gebroken.” Welke aannames doe je over een bepaalde situatie? Welke geschreven én ongeschreven regels zijn er op het gebied van jouw uitdaging? Zet eens op papier wat alle noodzakelijke voorwaarden zijn voor jouw onderwerp. Stel je voor dat de meest essentiële voorwaarde niet langer geldt en gebruik dit prikkelende beeld om nieuwe ideeën te verzinnen. Een hotel zonder kamers, een vliegtuig zonder vleugels of een restaurant zonder keuken... het is allemaal niet zo onmogelijk als het lijkt. Het lijkt misschien idioot, maar je zult merken dat in de praktijk eigenlijk alles kan worden weggestreept. 

 

6. Zoek naar nieuwe inzichten
Elke uitdaging kun je op verschillende manieren benaderen. Hoe je naar je situatie kijkt, bepaalt in welke hoek je naar oplossingen zoekt. Maak er dus een gewoonte van om je uitdaging vanuit verschillende invalshoeken te benaderen. Bedenk bijvoorbeeld eens een manier om je probleem nog véél erger te maken. Fantaseren over dit doemscenario kan wel eens tot hele interessante inzichten leiden. Wat zouden bijvoorbeeld voordelen kunnen zijn van de verergerde situatie?

 

Het kan ook nuttig zijn om je uitdaging een paar keer te herformuleren. Elke uitdaging kan op meerdere manieren worden geformuleerd en verschillende vraagstellingen zullen leiden tot verschillende oplossingen. Door ideeën te genereren voor een aantal variaties op dezelfde vraag, zul je met meer gevarieerde oplossingen eindigen.

 

7. Gebruik (rare) ideeën als springplank
Schrijf alles op; ook schijnbaar onzinnige suggesties. Wellicht inspireert dat gekke idee je wel tot een briljante oplossing. Wees niet bang om te overdrijven. Doe er liever nog een schepje bovenop. Het is eenvoudiger om een bizar idee te temmen, dan om een saai idee spannend te maken. Stimuleer dus gekke ideeën en gebruik ze als springplank. Kijk naar de gedachte achter het idee en laat je inspireren. Borduur voort op de essentie en bedenk andere manieren om dezelfde gewenste uitkomt te bereiken.

 

8. Maak het jezelf makkelijk
Luiheid is niet altijd slecht. Het kan handig zijn om je uitdaging een stuk eenvoudiger te maken. Herformuleer de vraag en maak het jezelf makkelijk. Denk bijvoorbeeld niet na over manieren om 1000 extra bezoekers te lokken naar een evenement, maar bedenk manieren om een miezerige twee extra inschrijvingen te krijgen. Pijnig je brein niet met het zoeken naar manieren om €50.000 te besparen, maar zoek naar mogelijkheden om een tientje minder uit te geven. Je zult merken dat het veel eenvoudiger is om ‘kleine’ probleempjes op te lossen. Deze kleine oplossinkjes zijn echter vaak op grote schaal uit te voeren. Bovendien kun je de concepten achter de mini-oplossingen vaak vertalen naar een oplossing met groots effect.

 

9. Durf keuzes te maken
Als echte innovator bedenk je voor een gemiddelde uitdaging natuurlijk tientallen of honderden ideeën. Maar zelfs als je een nachtje doorhaalt, heb je niet genoeg tijd om al deze ideeën uit te werken. Je zult een keuze moeten maken. Een goede manier om je eigen ideeën objectief te beoordelen, is door gebruik te maken van een evaluatie-matrix. 

 

 

 

De matrix werkt heel eenvoudig. Maak een selectie van je meest veelbelovende ideeën (bijvoorbeeld een top 10), en verdeel deze ideeën op een intuïtieve manier over de vlakken. Je schat per idee in hoeveel effect het zal hebben op je uitdaging en hoeveel inspanning het zal kosten om het te implementeren (hoeveel tijd, geld en mankracht is er nodig?). Als je klaar bent, zie je in één oogopslag welke ideeën met weinig moeite veel impact kunnen hebben; de zogenaamde ‘quick wins’. Ideeën die veel inspanning vereisen, maar tegelijkertijd veel effect kunnen hebben, zijn eveneens interessant. En de ideeën in de onderste twee vlakken? Die zijn rijp voor de prullenbak. (Al kun je ze natuurlijk altijd proberen te verbeteren!)

 

10. Speel ‘advocaat van de duivel’
Oké, de brainstorm is voorbij en je hebt een idee gekozen. Wat nu? Een idee kan prachtig zijn op papier, maar compleet door de mand vallen in de praktijk. Bij het implementeren van een idee merk je vaak pas echt hoe goed het in elkaar zit. Toch kun je hier als bedenker al een voorschot op nemen. Stel jezelf voor dat je een jaar verder bent en dat je terugkijkt op de implementatie van jouw idee. Helaas; je idee is volledig geflopt... Wat is er misgegaan? Wat zijn de redenen dat jouw idee niet het succes is geworden dat je voor ogen had? Schrijf al deze mogelijke valkuilen op en kies de meest waarschijnlijke uit. Gebruik deze nieuwe inzichten om de ellende voor te zijn. Hoe kun je voorkomen dat jouw pracht-idee sneuvelt op deze punten?

 

René de Ruijter is mede-oprichter van het Rotterdamse innovatiebureau HatRabbits.